خاک نوشته؛ واکنش شهروندان اهوازی

یکشنبه 93/11/12 , 8:14 ص

خاک نوشته؛ واکنش شهروندان اهوازی

هجوم شدید ریزگردها و گرد و غبار در هفته جاری واکنش متفاوتی را توسط شهروندان اهوازی عضو شبکه اجتماعی اینستاگرام در پی داشته است. کاربران با نوشتن کلمات و جملاتی بر سطوح مختلفی که گرد و خاک آنها را پوشیده است، شدت این پدیده را در اهواز یادآور شده همچنین پیام هایی را به برخی مسئولین مبنی بر پیگیری برای حل این معضل آزار دهنده ارسال کردند.

داغ کنید

امروز در تاریخ4 بهمن - 24 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

شنبه 93/11/4 , 1:17 ع

داریوش آریا

نظر

امروز در تاریخ

4 بهمن - 24 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

امروز 4 بهمن برابر با 24 ژانویه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

41 - کالیگولا، امپراتور روم که به خودکامگی و خونریزی مشهور است، توسط محافظان ناراضی خود کشته می‌شود. نگهبانان سپس عموی کالیگولا، کلودیوس را امپراتور می‌کنند.

کالیگولا

1704 - پیمان شاه سلطان حسین صفوی با لوئی چهاردهم پادشاه فرانسه

در تاریخ ایران، بی عرضگی شاه سلطان حسین صفوی ضرب المثل است، ولی همین بی عرضه در زمان سلطنت خود پیمانی را با لوئی چهاردهم مقتدرترین پادشاه وقت اروپا امضاء کرد که از لحاظ رعایت منافع ایران و ایرانی کمتر نظیر داشته است.

سلطان حسین صفوی - لوئی چهاردهم

24 ژانویه سال 1704 میلادی لویی 14 پادشاه وقت فرانسه تصمیم خودرا دایر بر انعقاد یک پیمان دوجانبه با ایران اعلام داشت. تمایل لویی 14 در همین سال توسط فرستاده او به ایران، در اصفهان به اطلاع شاه سلطان حسین صفوی رسید. این پیمان تنطیم و بعدا به امضای دو پادشاه رسید که سند جالبی است. به موجب این پیمان، دولت فرانسه قبول کرده است که از اتباع ایران و منافع این دولت در کشورهای دیگر حمایت کند و کشتی های فرانسوی هنگام حمل بار، برای بارگیری مال التجاره ایرانیان اولویت قائل شوند و ....

1966 - سران حزب توده غیابا محکوم به اعدام شدند

یک محکمه نظامی تهران سران حزب کمونیست توده را سالها پس از فرار از زندان قصر غیابا محاکمه و 13 تن از آنان را به اعدام محکوم کرد. این حکم که چهارم بهمن1344 (24 ژانویه 1966) انتشار یافت غیر قطعی و تجدید نظر پذیر اعلام شده بود. اسامی محکومان به اعدام طبق اعلامیه دستگاه قضایی ارتش از این قرار بود:

دکتر رضا رادمنش، ایرج اسکندری، دکتر فریدون کشاورز، احسان طبری، رضا روستا، عبدالصمد کامبخش قزوینی، آرداشس آوانسیان، علی امیرخیزی، پتروس شمعونی، غلامحسین فروتن، یوسف جمارانی، محمود بقراطی و غلام بابازاده.

دکتر رضا رادمنش

این عده پس از فرار اززندان قصر با کمک افسران زندان، به خارج از کشور رفته بودند و عمدتا در آلمان شرقی بسر می بردند.

تنی چند از محکوم شدگان به اعدام

1863 - ابتکار «متیو بریدی» پدر فتوژورنالیسم

«متیو بریدی» بنیادگذار حرفه عکس خبری (فتوژورنالیسم) 24 ژانویه 1863 تصمیم گرفت که تصاویر صحنه های جنگ داخلی آمریکا و عکس اجساد کشته شدگان این جنگ را در ویترین هایی در چهارراهها و میدانهای شهرهای بزرگ این کشور قراردهد تا مردم فاجعه برادرکُشی را به چشم ببینند و مصرّانه پایان یافتن آن را خواستار شوند. وی با همین هدف، در اکتبر 1862 نمایشگاهی از این عکس ها در شهر نیویورک دایرکرده بود ولی آن را برای اصلاح نظر آمریکاییان نسبت به جنگ داخلی و بیزاری از آن کافی ندانسته بود. «بریدی» که در 15 ژانویه 1896 در 72 سالگی درگذشت با ابتکار فتوژورنالیسم، دریچه بزرگی را در حرفه روزنامه نگاری بازکرد. مشاهده صحنه های دلخراش جنگ کریمه در سال 1855 «متیو» را به فکر ابداع «حرفه عکس خبری» انداخته بود. فن «گرفتن عکس» در سال 1826 در فرانسه بوجود آمد.

متیو بریدی

متیو برای پوشش دادن جنگ داخلی آمریکا (1861 ـ 1865) یک گروه عکاس خبری [عکاسی که اصول روزنامه نگاری را بداند و استعداد و اشتیاق این کاررا داشته باشد] مرکب از 23 نفر ایجاد کرد و این گروه ده هزار عکس گرفت ازجمله عکس همه معاریف وقت و بزرگان قبایل سرخپوست را که در کتابهای تاریخ و فیچرنویسی بکار می روند. عکسی را که «بریدی» شخصا از ابراهام لینکلن گرفته بر اسکناسهای 5دلاری چاپ شده است. «بریدی» گفته است که «دوربین نگاری = شرح ماجرا و رویداد با عکس به جای قلم و نوشته» حقیقت محض را ثبت و منعکس می کند و تأثیرگذار است ولی نوشته ی با قلم را می توان تحریف کرد. بنابراین، دوربین واقعیت ها را منعکس می کند؛ زیبا یا زشت. [این بیان متیو، در قرن 21 صداقت پیشین را از دست داده و امروزه با ابزارهای دیجیتال ازجمله فتوشاپ و پینت شاپ می توان تصاویر خبری را هم ادیت و تغییر شکل داد و سانسور کرد].

«متیو» همچنین گفته است: فرق دیگر قلم و دوربین این است که نوشته نیاز به سواد خواندن دارد ولی درک تصویر به سواد و دانستن زبان خاص نیاز ندارد ـ تصویر یک زبان بین المللی برای بازگو کردن حقایق است که هرکس می تواند آن را درک کند و تصویر خوب آن است که بدون زیرنویس هم ماجرا و داستان را بیان دارد. یک تصویر به تنهایی می تواند داستانی را بیان کند که اگر ماجرای مربوط به رشته تحریر در آید یک کتاب خواهد شد. یک «کتاب عکس» را می توان در کمتر از یک ساعت خواند، ولی همین کتاب اگر به صورت «نوشته» باشد دست کم یک هفته وقت می گیرد و مطالب آن هم خیلی زود از ذهن خارج می شود؛ تازه تاثیر عکس را ندارد. به همین دلیل متیو «فتوژورنالیست ها = خبرنگاران عکاس» را از ساختن صحنه برای گرفتن تصویر منع کرده و این عمل را خیانت به حرفه روزنامه نگاری خوانده است که مرتکب، سزاوار اخراج از این حرفه است.

متیو بریدی درجریان جنگ خونین و پرتلفات داخلی آمریکا که نوعی برادرکُشی بود از افراد گروه خود خواسته بود که صرفا سراغ گرفتن عکس از افسران و ژنرالها و رژه سربازان نروند؛ از خرابیها، چاله های انفجار، اجساد رهاشده و زخمی ها عکس بردارند تا هرکس که تصاویر را مشاهده کند از هر جنگی متنفر شود و عمر جنگ پایان یابد. بی طرفانه و منصفانه از هر دو طرف جنگ (دو نیروی متخاصم) عکس بگیرند. تبعیض ناقض اصول ژورنالیسم است. با همین فکر، وی عکسهایش را در سر چهار راهها در ویترین قرار می داد تا تنفر عمومی از جنک برانگیخته شود. عکسهای متیو به صورت کتاب درآمده و در هر موزه یک تالار را به خود اختصاص داده است.

«متیو بریدی» برای راه اندازی فتو ژورنالیسم، به پول آن روز یکصد هزار دلار وام گرفته و هزینه کرده بود ولی کنگره آمریکا برای کمک به او تنها 25 هزار دلار تصویب کرد و متیو دچار ورشکستگی شد و آخر عمر در فقر، بیماری و تنهایی درگذشت. انعکاس این وضعیت غم انگیز او بود که دولتهارا در سراسر جهان وادار به حمایت از هنرمند، نویسنده، مبتکر و مخترع کرد ازجمله گرفتن پرستار و منشی در اواخر عمر برایشان، تامین مسکن، امکانات رفاهی، تالار معاریف، گورستان اختصاصی و .... رسم براین شده است که سران دولتها اعلامیه مرگ این قبیل افرادرا که به میهن خود و بشریت خدمت کرده اند امضاء کنند.

توضیحات و توصیفات «متیو بریدی» بود که بعدا نشریات را پُر از عکس کرد و تیراژها بالارفت، به علاوه، تالیفات تصویری (کتاب های تماما عکس ـ بازتاب یک موضوع صرفا با عکس) وارد بازار کتاب و نشریات شد. در پی پیدایش آنلاین ها از آخرین دهه قرن 20 و کم حوصله شدن مخاطبان، سردبیران روزنامه ها برمیزان چاپ عکس افزوده و صفحات عکس خبری [اخبار از دریچه دوربین، عکسها و خبرها و ...] بوجودآورده اند که صد درصد مخاطب [مخاطب راضی] دارد.

چند عکس آموزنده که «متیو بریدی» از صحنه های دلخراش جنگ داخلی آمریکا تهیه کرده و سند تاریخ شده اند

1908 - یک کیلومتر پرواز

در ژانویه سال 1908، هانری فارمن فرانسوی با هواپیمایی دست ساز که 150 کیلوگرم وزن و موتوری به قدرت 50 اسب بخار داشت موفق شد در محلی در هشت کیلو متری پاریس در ارتفاع هشت تا ده متری ازسطح زمین، یک مسافت یک کیلومتری را پرواز کند. سرعت پرواز 40 کیلومتر درساعت بود. این نخستین پرواز بشر با هواپیمایی به این سنگینی بود. نخستین پرواز توسط برادران رایت که آمریکایی بودند به عمل آمده بود. عکس، منظره پرواز هانری فارمن را نشان می دهد.

1914 - ورود سپاه روسیه به ایران در جریان جنگ جهانی اول

هنوز مدتی از تاجگذاری احمدشاه قاجار نگذشته بود که جنگ جهانی اول آغاز شد. در این جنگ، دولت‏های روسیه، انگلستان و فرانسه با دولت‏های آلمان، اتریش، مجارستان و ایتالیا به نبرد برخاستند و پس از مدتی حکومت عثمانی نیز اتّحاد خویش را با آلمان اعلام کرد و عملاً وارد جنگ گردید. طرفین جنگ تلاش زیادی به عمل آوردند تا در دولت ایران نفوذ کرده و آن را به نفع خویش وارد کارزار نمایند و از منطقه سوق‏الجیشی ایران، ضربه سهمگینی به دشمن خود وارد کنند. در این زمان، مستوفی‏الممالک، ریاست دولت را در اختیار داشت. وی گرچه بی‏طرفی ایران را در جنگ اعلام نمود، اما هیچ کدام از طرفین جنگ، اعتنایی به این امر نکرده و وارد خاک ایران شدند. انگلستان از جنوب و روسیه از شمال کشور متجاوزانه وارد ایران شدند و منطقه وسیعی را در اشغال خویش قرار دادند. روسیه پس از هجوم به ایران، به جنگ با نیروهای عثمانی که در آذربایجان به خاک ایران تجاوز کرده بودند پرداخت و هر دو اشغالگر به جان هم افتادند تا این‏که نیروهای امپراتوری عثمانی شکست خوردند. حاکمیت ایران در این زمان به ضعیف‏ترین درجه رسید و اوضاع سیاسی و اقتصادی کشور به شدت پریشان و بحران‏زده بود. اشغال قسمت شمالی ایران از سوی دولت تزار روس به مدت سه سال طول کشید. در نهایت در سال 1296 شمسی (1917 میلادی) انقلاب کمونیستی روسیه به وقوع پیوست و نیروهای روسی به دلیل اوضاع پریشان داخلی روسیه، شمال ایران را تخلیه کردند.

1924 - نقض وصیتنامه لنین 3 روز پس از درگذشت او!

برغم وصیتنامه لنین، سه روز پس از فوت او، 24 ژانویه 1924 شهر سن پترزبورگ را به لنینگراد تغییر نام دادند که پس از فروپاشی شوروی به نام سابق بازگشت داده شده است. به باور بسیاری از مورخان، بی توجهی به وصیتنامه مفصل لنین و عدم رعایت آن از دلایل فروپاشی شوروی بوده است. لنین به نظرات مردم و اصحاب نظر و نامه های آنان توجه خاص داشت برای دریافت و تنظیم این نامه و به اطلاع مقامات مربوط رساندن و دادن پاسخ در مهلت مقرر و انتشار برخی از آنها در روزنامه ها دفتری ویژه با دهها کارمند دایر کرده بود که پس از درگذشتش تعطیل و آه و ناله ها در سینه ها حبس شد و .... لنین 21 ژانویه 1924 در 54 سالگی درگذشت.

1942 - درجریان جنگ جهانی دوم، تایلند [متحد ژاپن] به امریکا و انگلستان اعلان جنگ داد.

1965 - وینستون چرچیل نخست انگلستان در زمان جنگ جهانی دوم و نیز در زمان ملی شدن نفت ایران که اصرار به برکناری دکتر مصدق داشت درگذشت . وی بیش از 90 سال عمر کرد.

1357 ش - بستن فرودگاه مهرآباد به دستور بختیار برای جلوگیری از ورود امام

وقتی که خبر بازگشت حضرت امام خمینی(ره) به کشور قوت گرفت، دولت بختیار، برای جلوگیری از ورود امام، به کلیه شرکت‏های هواپیمایی بین المللی اعلام کرد که به تهران پرواز نکنند. علاوه بر این به دستور بختیار، تعداد زیادی تانک و زره‏ پوش در فرودگاه مهرآباد تهران مستقر شدند تا از ورود امام به میهن اسلامی جلوگیری نمایند. همچنین کلیه فرودگاه‏های کشور برای سه روز بسته اعلام شد و در نتیجه، نزدیکان امام اعلام کردند، به مناسبت بسته بودن فرودگاه‏ها، سفر امام به تهران، دو روز به تعویق افتاد. عکس‏العمل مردم در برابر این عمل بختیار به حدی شدید بود که دستور بختیار در ظرف چند روز لغو شد.

1984 - اولین مکینتاش بفروش می‌رفت.

زادروزها

    76 - پوبلیوس آئلیوس ترایانوس هادریانوس، امپراتور روم (م. 138)
    1679 - کریستیان ولف، فیلسوف آلمانی (م. 1754)
    1705 - فارینلی، خواننده ایتالیایی (م. 1782)
    1732 - پی‌یر بومارشه، نمایش‌نامه‌نویس فرانسوی (م. 1799)

کریستیان ولف

    1752 - موتزیو کلمنتی، نقاش، آهنگساز و رهبر ارکستر ایتالیایی (م. 1832)
    1909 - مارتین لینگز، پژوهشگر و نویسنده انگلیسی (م. 2005)
    1915 - رابرت مادرول، نقاش آمریکایی (م. 1991)

ارنست بورگناین

    1917 - ارنست بورگناین، بازیگر آمریکایی (م. 2012)
    1928 - دزموند موریس، انسان‌شناس انگلیسی
    1930 - محمود فرشچیان، نقاش ایرانی
    1940 - یوآخیم گاوک، سیاستمدار آلمانی، 11مین رئیس‌جمهور آلمان

محمود فرشچیان

    1941 - نیل دایمند، خواننده، شاعر و گیتاریست آمریکایی
    1941 - آرون نویل، خواننده آمریکایی (برادران نویل)
    1943 - شرون تیت، بازیگر آمریکایی (م. 1969)
    1945 - جان گارمندی، سیاستمدار آمریکایی، 46مین فرماندار کالیفرنیا

شرون تیت

    1947 - میچیو کاکو، فیزکدان ژاپنی-آمریکایی
    1959 - دیوید میلز، نویسنده آمریکایی
    1967 - جان میانگ، نوازنده بیس آمریکایی (دریم تیتر، پلاتیپوس، د جلی جم، اکسپلوررز کلاب)
    1970 - متیو لیلارد، بازیگر، کارگردان و تهیه‌کننده آمریکایی

لوییز آلبرتو سوارز

    1972 - بث هارت، خواننده و شاعر آمریکایی
    1974 - اد هلمس، بازیگر آمریکایی
    1987 - لوییز آلبرتو سوارز، فوتبالیست ارگوئه‌ای
1348ش - علیرضا عصار، خواننده پاپ ایرانی

علیرضا عصار

مرگ‌ها

    41 - کالیگولا، امپراتور روم (ت. 12)
    1125 - داویت چهارم، پادشاه گرجستان (ت. 1073)
    1920 - آمادئو مودیلیانی، نقاش و مجسمه‌ساز ایتالیایی (ت. 1884)

آمادئو مودیلیانی

    1948 - ماریا مندل، افسر اس‌اس اتریشی (ت. 1912)
    1965 - وینستون چرچیل، افسر ارتش، سیاستمدار انگلیسی، نخست‌وزیر بریتانیا، برنده جایزه نوبل ادبیات (ت. 1874)
    1969 - سعود بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی (ت. 1902)
    1978 - هرتااوبر هاوزر، فیزیک‌دان آلمانی (ت. 1911)

سعود بن عبدالعزیز

    1982 - آلفردو اواندو کاندیا، ژنرال و سیاستمدار بولیویایی، 56مین رئیس‌جمهور بولیوی (ت. 1918)
    1983 - جرج کیوکر، کارگردان آمریکایی (ت. 1899)
    1989 - تد باندی، قاتل سریالی آمریکایی (ت. 1946)
    1993 - تورگود مارشال، حقوقدان آمریکایی، 32مین وکیل کل ایالات متحده امریکا (ت. 1908)

تد باندی

    2003 - جیانی آنیلی، تاجر ایتالیایی (ت. 1921)
    2004 - لئونیداس دا سیلوا، فوتبالیست برزیلی (ت. 1913)
    2006 - کریس پن، بازیگر آمریکایی (ت. 1965)
    2012 - تئو آنگلوپولوس، کارگردان و تهیه‌کننده یونانی (ت. 1935)

کریس پن

3 بهمن - 23 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

شنبه 93/11/4 , 1:14 ع

داریوش آریا

نظر

3 بهمن - 23 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

رویداد ها:

1556 - مرگبارترین زلزله در تاریخ بشر

23 ژانویه سال 1556 مرگبارترین زلزله تاریخ بشر در ایالت شانسی (شان شی، شان هسی) چین روی داد و 800 هزار تا یک میلیون نفر را کشت. این زلزله در قسمت کوهستانی این ایالت که شمال آن را صحرای شن فرا گرفته است روی داده بود. جاده ابریشم از شهر «شیان» در همین ایالت آغاز می شد. همین زلزله سبب شد مسلمانان این ایالت چین از آنجا مهاجرت کنند.

1856 - تصرف بوشهر به دست انگلیسی ها و مقدمه جداکردن هرات از پیکر ایران

23 ژانویه سال 1857 (سوم بهمن) یک روز تاریک دیگر در تاریخ طولانی و پراز رویداد میهن ما بود. در این روز نیروهای اعزامی انگلستان به ریاست «اوت رام» پس از شش هفته نبرد خیابانی، بندر بوشهر و حومه آن را تصرف کردند تا دولت تهران مجبور به صرف نظر کردن از شهر هرات و غرب افغانستان امروز شود که از زمان تاسیس کشور ایران به دست کوروش بزرگ همیشه بخشی وفادار از ایران و کانون فرهنگ و ادب ما، و برای مدتی نیز شاهزاده نشین ایران و مقر حکومت خراسان بود و شاه عباس که در هرات به دنیا آمده بود پیش از احراز سلطنت در این شهر می زیست. نیروهای اعزامی انگلستان نهم دسامبر 1856 پس از یک گلوله باران شدید گام بر خاک وطن ما در ساحل بوشهر گذارده بودند و از همان لحظه نبرد خیابانی آغاز شده بود.

عباس میرزا ولیعهد

دولت لندن اول نوامبر 1856 به ایران اعلان جنگ داده بود زیرا که اخطارهای دیپلماتیک آن دولت به ایران که از هرات و غرب افغانستان خارج شود مورد بی اعتنایی تهران قرارگرفته بود. در نبرد خیابانی 45 روزه، عمدتا مردم معمولی از شهر و حومه بوشهر دفاع می کردند. گلوله باران بوشهر توسط ناوهای انگلیسی صورت گرفته بود. افغانستان که بر سر آن این عملیات صورت گرفته بود از اوایل قرن هجدهم مطمح نظر انگلیسی ها بوده است که علل درگیری کنونی غرب در آنجا به همان زمان باز می گردد زیرا که افغانستان نزدیکترین راه زمینی ورود و نفوذ قدرت های «اوراسیا» که با ایجاد سازمان شانگهای متحد شده اند به آسیای غربی ـ منطقه استراتژیک و نفتدار جهان است. منطقه هرات قسمتی از بخش اصلی ایرانزمین بوده است که در عهد باستان «آریانا» خوانده می شد. «افغانستان» نامی است که انگلیسی ها بر ایران خاوری گذارده اند.

James Outram

نیروهای انگلیسی که باکشتی از هند وارد آبهای بوشهر شده بودند نهم دسامبر 1856 (شش هفته پیش از آن) درپی یک گلوله باران طولانی در ساحل بوشهر پیاده شده بودند و در این مدت مردم معمولی از منطقه بوشهر دفاع می کردند، زیرا که دولت تهران نیروی قابل ملاحظه در بوشهر و کازرون نداشت. درباره دفاع مردمی (میهنی) از بوشهر کتاب ها و رساله های بسیار نوشته شده است.
دوست محمدخان حاکم کابل پس از امضای پیمان پیشاور (مورخ سی ام مارس سال 1855) با انگلستان، به تحریک انگلیسی ها و برخلاف روش گذشته اش دست به تشویق حاکم هرات به تمرد از دولت تهران زد. ناصرالدین شاه که در همان زمان به گردنکشی خان خوارزم (ترکمنستان امروز) پایان داده بود حسام السلطنه را با لشکر خراسان و چند یگان نظامی از تهران، گرگان و کرمان (سربازان مستقر در ارگ بم) مامور گوشمالی حاکم هرات کرد که با اعتراض شدید لندن رو به رو شد. چون تهران توجه نکرد، انگلستان با برسمیت شناختن فوری مرزهای افغانستان که خود در لندن ترسیم کرده بود، روابطش را با تهران قطع و یکم نوامبر1856 به ایران اعلان جنگ داد و بار دیگر به آبهای ما در خلیج فارس کشتی توپدار و تفنگدار روانه ساخت.

دوستمحمدخان

ایران که بر اثر مداخلات سیاسی قدرتهای اروپایی امکان (و درحقیقت اجازه) نیافته بود نیروی دریایی موثر و توپخانه ساحلی داشته باشد موفق به بازداری ناوگان اعزامی انگلستان که از هند به حرکت در آمده بود نشد و این ناوگان از یکم ژانویه به گلوله باران کردن بوشهر دست زد، اما براثر ایستادگی مردم محل 23 روز طول کشید تا بتواند تفنگدار در ساحل مستقر سازد. انگلستان که چنین مقاومت میهندوستانه ای را انتطار نداشت خرمشهر را هم زیر حمله گرفت و اهواز را مورد تهدید نطامی قرار داد که دولت بی خبر تهران از معارضات قدرتهای اروپایی با یکدیگر، و نیز نداشتن اعتماد کافی به احساسان میهنی ایرانیان و همچنین ناآگاهی از فنون جنگ های تازه و لشکرکشی و این که پیشروی سریع یک نیروی خارجی به دلیل وسعت کشور و کوهستانی بودن آن آسان و سریع نخواهد بود تسلیم اراده لندن شد و طبق توافق پاریس که با میانجیگری رئیس وقت کشور فرانسه انجام شد از اصلی ترین قطعه ایران صرفنظر کرد!

اگر کمی به عقب باز گردیم می بینیم که عباس میرزا ولیعهد فتحعلی شاه با مشاهده دسیسه های انگلستان در جریان تنظیم قرارداد «ترکمن چای» و از دست رفتن قفقاز ایران و لمس کردن بی صداقتی ناپلئون و در حقیقت چشیدن مزه تلخ دیپلماسی اروپایی؛ برای حفظ مابقی خاک وطن، دولت عثمانی را با جنگ و زور وادار به امضای معاهده تعیین مرز مشترک کرد که هنوز به قوت خود باقی است. از طرفی دیگر، چون روسیه به بسط قلمرو خود در منطقه ای پرداخته بود که جغرافیون غرب نام «آسیای میانه» بر آن نهاده اند، عباس میرزا بدون فوت وقت برای حصول اطمینان از وفاداری حاکمان نیمه مستقل خوارزم، مرو ‚ بخارا و مناطق مربوط به خراسان شتافت. وی در اینجا متوجه شد انگلستان که از دیر زمان نگران دست اندازی روسیه به هندوستان بوده چشم طمع به سرزمینی دوخته که خود نام افغانستان بر آن نهاده است تا بتواند آن را به صورت حایلی میان متصرفات آسیایی روسیه و هندوستان درآورد و مانع پیشروی روسیه به سوی اقیانوس هند و آسیای جنوبی شود و در اجرای این سیاست خود، به تحریک و تطمیع خوانین و حکام افغان پرداخته است.

عباس میرزا برای خنثی کردن فعالیتهای انگلستان در ایران خاوری (افغانستان امروز) وارد عمل شد. دولت لندن که چنین دید با روسیه بر سر تعیین یک خط قرمز میان مناطق نفوذ خود در این قسمت از جهان وارد معامله شد تا با تعیین این خط به سلطه و نفوذ خود بر افغانستان رسمیت بدهد و به تحکیم و احیانا گسترش آن بپردازد. لذا دولتمردان انگلیسی به موازات مذاکره با روسیه با هدف سازش، سریعا در لندن به دلخواه خود و برپایه منافع دولت متبوع به ترسیم خطوطی پرداختند که بر آن عنوان مرز ایران و افغان نهادند.

عباس میرزا پس از مطیع ساختن حکمران سرخس که بر منطقه نسا و اشک آباد (عشق آباد) تسلط داشت در سال 1834 تصمیم به راندن به سوی قندهار گرفت که بیمار شد و درگذشت.

محمد میرزا پسر عباس میرزا که همان سال پس از درگذشت فتحعلیشاه به سلطنت رسیده بود پس از تحکیم پایه های حکومت خود، تصمیم به تکمیل مساعی پدر گرفت و دولت لندن از این تصمیم محمد شاه که مناسبات حسنه با روسیه برقرار کرده بود نگران شد مخصوصا که بیم داشت محمد شاه از کمک روسیه برای ریشه کن ساختن نفوذ انگلستان از افغانستان برخوردار شود.

دولت لندن در سال 1837 «الکساندر برنزBurnes» را به بهانه توسعه داد و ستد بازرگانی به کابل فرستاد که در باطن ماموریت او تحریک سران ایلات مناطق غربی بر ضد ایران و طوایف شمالی بر ضد روسیه بود.

محمد شاه که از طریق والی خراسان از اوضاع با خبر شده بود با تزار وقت روسیه یک پیمان دوستی امضاء کرد و تصمیم گرفت شخصا برای گوشمالی حکمران هرات و نواحی مجاور که در پرداخت مالیات تعلل کرده بودند عازم خراسان شود.

دوست محمد خان حکمران کابل که هرات را یک شهر ایران می دانست در قبال تصمیم محمد شاه واکنش نشان نداده و تنها (به اشاره) خواسته بود که شاه پس از گوشمال دادن حاکم هرات دست به اقدام مشابه در مورد والیان ولایات دیگر نزند (عازم قندهار نشود).

دولت لندن که از دوست محمدخان مایوس شده بود، خود مستقیما وارد عمل شد و به تهران اخطار کرد که از لشکر کشی به هرات منصرف شود که دولت ایران اعتناء نکرد و دولت روسیه این اخطار لندن را مداخله در امور ایران تلقی کرد و حمایت خود را از لشکرکشی محمدشاه به هرات اعلام داشت و از عوامل خود در منطقه خواست که با مساعی محمد شاه در این زمینه همکاری کنند. روسیه درعین حال دست به تدابیری در هرات زد که محمدشاه را بیش از پیش تشویق به اجرای تصمیم خود کند.

لندن که اخطار خود را بی نتیجه دید و آگاه شد که نیروهای نظامی ایران به هرات رسیده اند به دو اقدام همزمان دست زد؛ یکی اعزام کشتی جنگی به آبهای ایران بود که این نیروها بوشهر و خارک را متصرف شدند و دیگری وادار کردن آقاخان محلاتی به طغیان. آقاخان شورش مسلحانه خود را از کرمان آغاز کرد و .... تهران که چنین دید به دولت فرانسه متوسل شد که از انگلستان بخواهد از آبهای ایران خارج شود که در این تلاش موفق نشد. سرانجام محمد شاه تصمیم گرفت بدون دادن کوچکترین امتیازی به حاکم هرات، نیروهای اضافی را باز گرداند.

انگلستان که می دانست محمد شاه در فرصت دیگر به هرات لشکر کشی خواهد کرد، به تقویت وضعیت خود در افغانستان پرداخت و در اجرای این سیاست در سال 1839 دوست محمدخان را که تا آن زمان در قبال هرات حاضر به اقدام بر ضد ایران نشده بود برکنار و شجاع الملک دست نشانده خود را پادشاه کابل کرد، ولی در کابل درپشت پرده کارها در دست «برنز» بود که نماینده تام الاختیار انگلستان در افغانستان شده بود.

انگلستان سپس در صدد برآمد برای سرکوب کردن هرگونه مخالفتی، به افغانستان نیرو بفرستد. موضوع در جلسه شورای وزیران انگلستان به ریاست «پالمرستون» مطرح و تنها «دوک ولینگتون» با این تصمیم مخالفت کرد که سرانجام گفت: ورود به افغانستان آسان است، فکر خارج کردن نیروها را از آنجا بکنید.

انگلستان در اجرای این تصمیم، پنج هزار نیرو از هند به قندهار منتقل کرد.

افغانها در کابل با این اقدام انگلستان مخالفت کردند و در ادامه این مخالفت در سال 1841 شاه شجاع الملک و «برنز» را کشتند. انگلستان با این که درگیر جنگ با چین، معروف به جنگ تریاک بود، پس از آگاه شدن از رویداد کابل شانزده هزار و پانصد سرباز به فرماندهی ژنرال «الفینستونElphinston» از هند به افغانستان اعزام داشت. از دست این نیرو کاری بر نیامد و پس از چند شکست، الفینستون به خواست افغانها که دوباره دوست محمد خان را پادشاه خود کرده بودند تصمیم به خروج از افغانستان گرفت و با نیروهای خود و اتباع غیرنظامی انگلستان راه بازگشت به هند را در پیش گرفت. این نیرو در اثنای عقب نشینی، در منطقه جلال آباد و گذرگاه خیبر به محاصره افغانها افتاد و قتل عام شد.

دوست محمد خان که به حکومت باز گشته بود تا سال 1855 به جنگ با انگلیسی ها ادامه داد که این درگیری ها با امضای پیمان پیشاور در تاریخ 30 مارس 1855 پایان یافت. دوست محمد خان پس از سازش با انگلستان روش سابق خود در قبال هرات را تغییر داد که به شرحی که در بالا آمد منجر به لشکر کشی مجدد ایران در زمان ناصر الدین شاه به هرات و مناطق اطراف آن ولایت شد. در این زمان ایران از لحاظ نظامی ضعیفتر و بیش از گذشته تحت فشار خارجی بود.

باید دانست که قرارداد مربوط به هرات (قرارداد پاریس) به دولت ایران اختیار داده است که در صورت احساس خطر، و وجود تحریکات نظامی علیه خود در افغانستان غربی (نزدیک مرزهای دو کشور) بتواند نیرو به این سرزمین بفرستد و این نیرو تا قطع خطر و تحریکات در آنجا دست به عملیات بزند و باقی بماند.

انگلیسی ها بعدا تلاشهای دیپلماتیک فراوان کردند تا به صورت های دیگر، بهانه برای بلااثر گذاردن این قسمت از قرارداد بر سر هرات را از جمله با امضای پیمان سعدآباد و قرارداد دوجانبه عدم تعرض میان ایران و افغانستان بتراشند، ولی موفقیت نداشتند. انگلیسی ها که نگران پیدایش یک نادرشاه دیگر در ایران بودند (ناپلئون ایرانی)، بعدا و از سال 1919 با هدف محدود کردن ایران در مرزهای فعلی، تلاشهای دیپلماتیک مشابهی در مورد بی اثر ساختن قراردادهای قبلی عثمانی و ایران بر سر برخی از مناطق شرق دجله از جمله منطقه سلیمانیه بعمل آوردند و در این راستا، مسکو را هم در بیم خود از احیاء احتمالی ناسیونالسیم ایرانی شریک کردند، و احتمالا دولت مسکو در سایه همین نگرانی، با ساختن جمهوری آذربایجان خواست که ایران نتواند روزگاری قرارداد استعماری ترکمن چای را که نتیجه شکست نظامی خود در برابر تعرض روسیه تزاری بود باطل اعلام کند و ....

می دانیم که قراردادهای نتیجه شکست نظامی (تحمیلی و اضطراری) پس از فراهم شدن فرصت، قابل اعراض و اعتراض هستند.

1307 ش - ایجاد دیوان کیفر با هدف قطع فساد اداری در ایران

با هدف مبارزه با فساد اداری از جمله اختلاس و ارتشاء و پارتی بازی که در ایران از قرن سیزدهم میلادی آغاز و در عهد قاجارها گسترش یافته و در ادارات دولتی به صورت یک امر عادی در آمده بود و از پیشرفت کار جلوگیری می کرد، از سوم بهمن ماه 1307 هجری سازمان قضایی ویژه و مختص تعقیب قضایی و مجازات مقامات و کارکنان سازمانهای عمومی (ادارات دولتی، شهرداری ها و ...) به نام دیوان کیفر کارکنان دولت آغاز بکار کرد که در تاریخ ایران یک انقلاب اداری به شمار آورده شده است.

علی اکبر داور وزیر دادگستری وقت خوشنامترین قضات وقت از جمله عبدالعلی لطفی (سه دهه بعد، وزیر دادگستری دولت مصدق)، علی حائری شاهباغ (در زمان دکتر مصدق، دادستان تهران)، الهیار صالح و ... را به عضویت در این دیوان منصوب کرد که اندکی پس از تاسیس، دست به تعقیب قضایی و توقیف مقامهایی چون عبدالحسین تیمورتاش وزیر دربار زد.

در مراسم معرفی این قضات، رضاشاه از آنان خواسته بود که بدون ملاحظه و با شدت تمام با دزدان اداری که در سازمانهای دولتی لانه کرده اند و به شهرت ایران در افکار عمومی جهان لطمه زده اند و نیز هرگونه فساد اداری ازجمله سردوانیدن مراجعان و دادن گزارش دروغ مبارزه کنند و چهره فرهنگ اداری ایران را از لوث وجود افراد فاسد پاک سازند. اتلاف تعمدی وقت مردم عملی مجرمانه است که مرتکب باید مجازات شود، غرامت بدهد و از ادامه کار دولتی محروم شود.

داور در این مراسم گفته بود که با اجرای قانون تاسیس دفاتر اسناد رسمی، مسئله بزرگ دیگر که سند سازی (جعل و تزویر) برای خوردن املاک افراد و جامعه (اراضی ملی) است نیز حل خواهد شد و تکلیف دولت که حفظ اموال اتباع است و در قانون اساسی به آن متعهد شده است به انجام خواهد رسید.

به ترتیب عبدالعلی لطفی، علی حائری شاهباغ، الهیار صالح، علی اکبر داور

1919 - تأسیس حزب فاشیست ایتالیا توسط موسولینی.

موسولینی

1962 - بازداشت دکتر مهدی آذر، دکتر صدیقی و دکتر سنجابی

درپی تظاهرات گسترده تهران که از یکم بهمن 1340 (21 ژانویه 1962) آغاز شده بود سوم بهمن دکتر مهدی آذر، دکتر غلامحسین صدیقی و دکتر سنجابی ـ سه همکار برجسته دکتر مصدق دستگیر و بازداشت شدند. دکتر مهدی آذر وزیر فرهنگ کابینه مصدق و دکتر صدیقی جامعه شناس معروف وزیر کشور در آن کابینه بود. این سه تن پس از براندازی 28 امرداد 1332 نیز زندانی شده بودند. در تظاهرات یکم بهمن 1340 بیش از 200 تن مجروح شده بودند. در روزهای پس از آن، دانش آموزان دبیرستانی و بازاریان نیز به این تظاهرات پیوستند و سوم بهمن، ناراضیان که خواستار برگزاری یک انتخابات آزاد و مطابق استاندارد بین المللی بودند در میدان بهارستان اجتماع کردند و در اینجا براثر تیراندازی پلیس یک نفر کشته و گروهی دیگر مجروح شدند. بعدا چند مقام دیگر دولت برانداخته شده مصدق ازجمله داریوش فروهر، مهندس حسیبی، مهندس زیرک زاده و امیرعلایی هم بر بازداشت شدگان قبلی افزوده شدند.

دکتر مهدی آذر، دکتر صدیقی و دکتر سنجابی

در تظاهرات هفته اول بهمن تهران به تاسیسات دانشگاه تهران و ازجمله مرکز آموزش اتمی نوپای آن آن آسیب وارد آمد. دولت نه تنها مصدقی ها و سایر ملیّون بلکه کمونیستها را هم متهم به تحریک دانشجویان به تظاهرات و ایجاد ناامنی کرد. دولت تنی چند از کارکنان سفارت شوروی در تهران را نیز متهم کرد که در تظاهرات دیده شده بودند و در این زمینه به دولت مسکو اعتراض کرد. در همان هفته، دولت آمریکا یک کمک 18 میلیون دلاری در اختیار دولت تهران گذارد که این عمل تامل برانگیز و بامعنا تلقی شده بود.

1950 - (1328 خورشیدی) نخستین بانک غیر دولتی ایران به نام «بانک بازرگانی» تاسیس شد که در ساختمان سابق بانک شاهی انگلستان در میدان توپخانه مستقر گردید و آغاز بکار کرد. بانک بازرگانی پس از انقلاب سال 1357 بمانند سایر بانکها ملی شد.

1973 - ریچارد نیکسون رئیس جمهوری آمریکا توافق این دولت با دولت ویتنام شمالی را برای پایان دادن به جنگ دو کشور اعلام داشت.

1952 - تعیین شهر "بیت المقدس" به عنوان پایتخت اسرائیل توسط پارلمان این رژیم

در 23 ژانویه 1950م پارلمان رژیم صهیونیستی موسوم به کِنِست، شهر بیت المقدس قبله اول مسلمانان را به عنوان پایتخت این رژیم اعلام کرد. این تصمیم پارلمان رژیمِ اشغال‏گر قدس، خشم اعراب و مسلمانان را برانگیخت. با وجود این، تلاش‏های رژیم صهیونیستی به منظور جلب رضایت سایر کشورها برای به رسمیت شناختن بیت المقدس به عنوان پایتخت این رژیم و انتقال سفارت‏خانه‏های آنها به این شهر، به جایی نرسید و تاکنون، تل‏آویو، پایتخت رژیم اشغال‏گر قدس شناخته می‏شود.

1357 ش - تصرف شهر قم توسط مردم انقلابی

شهر قم به دست مردم افتاد. ارتش ، تمام نیروهایش را از سطح شهر فراخواند و مردم اداره‌ی ‌امور، حتی وظایف پلیس راهنمایی و رانندگی را برعهده گرفتند. درتهران، کمیته ای که از نمایندگان کارکنان چهل و پنج وزارتخانه، سازمان و شرکت تشکیل شده بود، از کارکنان این مؤسسات خواست تا تشکیل جمهوری اسلامی به اعتصاب خود ادامه دهند.

ب1358 - بستری شدن "امام خمینی"(ره) در بیمارستان قلب تهران

حضرت امام پس از پیروزی انقلاب اسلامی، بنا به وعده‏ای که داده بودند، در اسفند 1357 ش راهی قم شده و در آن‏جا اقامت گزیدند. اما در اثر ابتلا به بیماری قلبی، در سوم بهمن 1358، مجدداً به تهران مراجعت کرده و پس از 39 روز مداوا در بیمارستان قلب تهران، ابتدا در منطقه دربند تهران و پس از آن در 27 اردیبهشت 1359، در خانه کوچکی در جماران مستقر شدند.

1986 - تالار مشاهیر راک اند رول اولین اعضای خود را معرفی می‌کند: لیتل ریچارد، چاک بری، جیمز براون، ری چارلز، فتز دومینو، برادران اورلی، بادی هالی، جری لی لوئیس و الویس پریسلی.

زادروزها

    1752 - موتزیو کلمنتی، نقاش، آهنگساز و رهبر ارکستر ایتالیایی (م. 1823)
    1783 - استاندال، نویسنده فرانسوی (م. 1842)
    1828 - سایگو تاکاموری، سامورایی ژاپنی (م. 1877)
    1832 - ادوار مانه، نقاش فرانسوی (م. 1883)

اوتو دایلز

    1840 - ارنست کارل آبه، فیزیک‌دان آلمانی (م. 1905)
    1855 - جان برونینگ، طراح سلاح آمریکایی، موسس شرکت اسلحه‌سازی برونینگ (م. 1926)
    1862 - داوید هیلبرت، ریاضی‌دان آلمانی (م. 1943)
    1872 - پل لانژون، فیزک‌دان فرانسوی (م. 1946)
    1876 - اوتو دایلز، شیمی‌دان آلمانی، برنده جایزه نوبل شیمی (م. 1954)

راندولف اسکات

    1897 - سبهاش چندر بوس، سیاستمدار و فعال سیاسی هندی (م. 1945)
    1898 - سرگئی آیزنشتاین، کارگردان روس (م. 1948)
    1898 - راندولف اسکات، بازیگر آمریکایی (م. 1987)
    1907 - هیدکی یوکاوا، فیزک‌دان ژاپنی، برنده جایزه نوبل فیزیک (م. 1981)
    1910 - جنگو راینهارت، گیتاریست و آهنگساز بلژیکی (م. 1953)
    1915 - آرتور لوئیس، اقتصاددان سنت لوسیایی، برنده جایزه نوبل اقتصاد (م. 1991)

سایگو تاکاموری

    1919 - باب پیزلی، فوتبالیست و مدیر انگلیسی (م. 1996)
    1928 - ژان مورو، خواننده، بازیگر، نمایش‌نامه‌نویس و کارگردان فرانسوی
    1929 - چارلز پولانی، شیمی‌دان کانادایی، برنده جایزه نوبل شیمی
    1935 - درک والکوت، شاعر و نمایش‌نامه‌نویس سنت لوسیایی
    1939 - سونی چیبا، بازیگر و رزمی‌کار ژاپنی
    1944 - راتگر هاور، بازیگر هلندی
    1946 - بوریس برزوفسکی، ریاضی‌دان و تاجر روس-انگلیسی
    1947 - تام کارپر، سیاستمدار آمریکایی، 71مین فرماندار دلاویر
    1953 - آلیستر مک‌گرات، کشیش، نظریه‌پرداز ایرلندی
    1962 - ریچارد روکسبرگ، بازیگر استرالیایی

آرین روبن

    1967 - نعیم سلیمان‌اوغلو، وزنه‌بردار ترک-بلژیکی
    1969 - آندری کانچلسکیس، فوتبالیست اکراینی-روس
    1984 - آرین روبن، فوتبالیست هلندی
    1985 - داوتسن کروس، مدل و بازیگر هلندی

مرگ‌ها

    1002 - اتوی سوم، امپراتور روم مقدس (ت. 980)
    1516 - فردیناند دوم، پادشاه آراگون (ت. 1452)
    1567 - چیاچینگ، امپراتور چین (ت. 1507)
    1622 - ویلیام بافن، کاشف و دریانورد انگلیسی
    1806 - ویلیام پیت جوان‌تر، سیاستمدار انگلیسی، نخست‌وزیر بریتانیا (ت. 1759)

ویلیام پیت جوان‌تر

    1837 - جان فیلد، نقاش و آهنگساز ایرلندی (ت. 1782)
    1883 - گوستاو دوره، قلم‌زن و طراح فرانسوی (ت. 1832)
    1893 - خوزه زوریلا، شاعر و نمایش‌نامه‌نویس اسپانیایی (ت. 1817)
    1893 - لوسیوس کیو. سی. لمار، وکیل و سیاستمدار آمریکایی (ت. 1825)
    1944 - ادوارد مونک، نقاش نروژی (ت. 1863)
    1981 - ساموئل باربر، آهنگساز آمریکایی (ت. 1910)
    1984 - معین بسیسو، شاعر فلسطینی (ت. 1926)
    1989 - سالوادور دالی، نقاش اسپانیایی (ت. 1904)

سالوادور دالی

    1991 - نورتروپ فرای، بازیگر و منتقد کانادایی (ت. 1912)
    2002 - پیر بوردیو، جامعه‌شناس فرانسوی (ت. 1930)
    2002 - رابرت نوزیک، فیلسوف آمریکایی (ت. 1938)
    2004 - هلموت نیوتن، عکاس آلمانی-استرالیایی (ت. 1920)
    2007 - ریشارد کاپوشینسکی، روزنامه‌نگار و نویسنده لهستانی (ت. 1932)

2 بهمن - 22 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

شنبه 93/11/4 , 1:11 ع

داریوش آریا

نظر

2 بهمن - 22 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

1946 - از اعلام جمهوری در مهاباد تا اعدام شدن قاضی محمد

دوم بهمن 1324 (22 ژانویه 1946) قاضی محمد با اطمینان از حمایت نیروهای شوروی که (برغم پایان جنگ جهانی دوم و تعهدی که استالین سپرده بود) هنوز شمال غربی ایران را در اشغال نظامی داشتند و کمک های مالی و سازمانی آن دولت، در شهر مهاباد جمهوری اعلام و نخست وزیر تعیین کرد. مصطفی بارزانی(که پسرش اینک رئیس اقلیم کُردستان عراق است) و با صدها فرد مسلح از طایفه خود از عراق آمده بود عملا فرمانده نیروهای قاضی محمد بود. قاضی محمد که قبلا یک سردفتر اسناد رسمی بود پس از دیدار با کنسول شوروی در تبریز و یک مقام ارشد آن کشور در باکو، در 24 آذر1324 (15 دسامبر 1945) خواهان خودمختاری و ایجاد ساویت در مهاباد شده بود. سران طوایف منطقه از اقدام قاضی محمد حمایت نکردند و به نوشته مورخان، حامی اصلی و محرّک او تنها شوروی بود که برای خاورمیانه صاحب نفت و اخراج غرب از این منطقه مهم و حساس جهان نقشه ها درسرداشت.

قاضی محمد

درپی خروج نیروهای شوروی از شمال غربی ایران (که تحت فشار بین المللی و توسل ایران به شورای امنیت سازمان ملل صورت گرفت)، واحدهای ارتش ایران که نیروهای شوروی قبلا در قزوین مانع حرکت آنها به سوی شمال غربی وطن خود شده بودند پس از پایان دادن به غائله گروه جعفر پیشه وری در تبریز، 15 دسامبر 1946 (24 آذر 1325) وارد مهاباد شدند، مصطفی بارزانی (مُلّامصطفی) با جمعی از افرادش در امتداد مرز به سوی شوروی عقب نشینی کرد، قاضی محمد و تنی چند از همدستانش (ازجمله سیف قاضی و صدر قاضی) دستگیر شدند و بعدا پس از محاکمه در دادگاه سیّار نظامی، در23 دی ماه به جرم شورش مسلحانه و تجزیه گوشه ای از کشور محکوم به مرگ و سی ام مارس 1947 (دهم فروردین 1326) در میدان اصلی شهر مهاباد اعدام شدند. قاضی محمد هنگام اعدام شدن پنجاه ساله بود. برخی از مورّخان قاضی محمد را رئیس وقت کومله و دیگر مورخان از اعضای حزب دمکرات کردستان و قبلا فعال در امور قضایی نوشنه اند. سران آن دسته از عراقی هایی هم که پس از ورود ارتش به مهاباد به کشور خود بازگشته بودند در آنجا اعدام شدند.

پرچم جمهوری مهاباد

مصطفی بارزانی پس از رفتن به شوروی بیش از یک دهه در این کشور بود و سپس به میان طایفه خود در عراق بازگشت. او، سالها بعد پس از درگیر شدن مسلحانه با دولت حزب بعث عراق به ایران پناهنده شد و با توافق دولت آمریکا و شاه، مدت ها در کرج سکونت داشت. مصطفی بارزانی پس از انتقال به آمریکا جهت درمان بیماری، در واشنگتن درگذشت و جنازه اش جهت تدفین به خاورمیانه انتقال یافت.

مصطفی بارزانی

1552 - دوک سامرست (لُرد اول انگلستان) که سالها مشاور پادشاه وقت انگلستان بود به جرم خیانت گردن زده شد.

1760 - درجنگی که در هند میان انگلیسی ها و فرانسویها در گرفت فرانسویان شکست خوردند. هر دو دولت می خواستند هند را مستعمره خود کنند و بر سر آن باهم رقابت می کردند.

1905 - وقوع حادثه یکشنبه خونین مسکو و آغاز انقلاب مارکسیستی شوروی

در طی سال‏های 1904 - 5م جنگ‏های روس و ژاپن به وقوع پیوست و بر اثر پیروزی فرماندهان ژاپنی و رشوه‏گیری اُمرای روسی، ژاپن به پیروزی دست یافت. نارضایتی از حکومت استبدادی تزاری روسیه، تمام طبقات مردم را فرا گرفته بود. اوضاع بد اقتصادی روسیه در اوایل قرن بیستم و شکست نظامی روسیه در جنگ با ژاپن و از دست دادن منطقه منچوری، هم‏چنین رشد نارضایتی کارگران از شرایط کاری، وضعیت نابسامانی را ایجاد کرده بود. در این زمان، موج اعتصابات کارگری به اوج خود رسید و کارگران خود را برای حرکتی ضد سلطنتی آماده می‏کردند. در نهایت در روز یکشنبه 22 ژانویه 1905م، هزاران کارگر اعتصابی به طرف قصر زمستانی تزار راه‏پیمایى کردند و خواهان پذیرفتن نمایندگان خود از طرف تزار شدند. اما قزاق‏ها و نیروی سواره نظام گارد امپراتوری، در نزدیکی قصر، راه را بر آنها سد کردند. جمعیت، بی‏اعتنا به حضور این نیروها به حرکت خود ادامه داد و در این لحظه، سربازان به طرف آنها آتش گشودند. دراین واقعه که به یکشنبه خونین معروف شده است، هزاران نفر کشته و زخمی شدند. اخبار مربوط به حوادث یکشنبه خونین به سرعت در سراسر روسیه منتشر شد و به احزاب و گروه‏های چپ و انقلابی که با توسعه صنعتی کشور، امکان فعالیت بیشتری یافته بودند امکان داد که موج اعتصاب را در سراسر روسیه گسترش دهند. پس از این حادثه که سرآغازی برانقلاب 1905م روسیه بود، تزار در 19 اوت آن سال با صدور بیانیه‏ای، صریحاً وعده آزادی‏های مدنی و پارلمانی به مردم داد. با این حال، یکشنبه خونین و انقلاب 1905م، مقدمه‏ای بود که با شروع جنگ جهانی اول، آخرین ضربه را به رژیم تزاری روس وارد ساخت و آن را در سال 1917م، سرنگون کرد.

1946 - تاسیس سازمان سیا

در چنین روزی در سال 1946 C.I.A (سیا) تاسیس شد. این عبارت مخفف عبارت مطول سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا است . سازمان سیا یکی از مخوف ترین سازمان های اطلاعاتی جهان است که مردم آمریکا نیز براین امر تاکید دارند . این سازمان با تشکیلات گسترده خود به عنوان ید اطلاعاتی دولت آمریکا سردمداران این کشور را در انجام دخالت های مختلف سیاسی و نظامی در امور سایر کشورها یاری می دهد . سازمان یاد شده تا کنون موجبات انجام چندین کودتای نظامی در کشور های مختلف را فرام آورده است . کودتای بیست و هشتم مرداد 1332 ایران نیز محصول همکاری دو سازمان اطلاعاتی سیا وام آی شش انگلستان بوده است . سپس از واقعه 11 سپتامبر 2001 میلادی که منجر به ویرانی برج های دو قلو درنیویورک شد سیا ماموریت رسمی و علنی پیدا کرد که مخالفان آمریکا را در سراسر جهان بدزدد یا ترور کند.

1341 ش - تحریم رفراندوم فرمایشی رژیم محمدرضا پهلوی توسط امام خمینی (ره)

پس از اعلام لوایح شش‏گانه شاه به عنوان انقلاب سفید و تعیین روز ششم بهمن 1341 جهت برگزاری رفراندوم عمومی، حضرت امام خمینی، در پاسخ به استفتاء گروهی از مردم مسلمان ایران، با انجام این همه‏پرسی مخالفت و آن را خلاف شرع اسلام و قانون اساسی ایران اعلام کردند. شاه در روز نوزدهم دی ماه 41، لوایحی را برای اصلاحات ارضی، ملی کردن جنگل‏ها، فروش سهام کارخانجات دولتی، سهیم کردن کارگران در منافع کارگاه‏های تولیدی و صنعتی، اصلاح قانون انتخابات و ایجاد سپاه دانش اعلام کرده و خواستار برگزاری همه‏پرسی در این زمینه شده بود. اما حضرت امام باتوجه به پیش‏بینی نشدن همه‏پرسی در قانون اساسی، مبهم بودن لوایح و بی‏اطلاعی مردم از محتوای آنها و نیز نبودن آزادی و توسل مأموران رژیم به تهدید و تطمیع مردم، همه‏پرسی درباره لوایح شش گانه شاه را خلاف شرع و قانون اساسی، اعلام نمودند. در دوم بهمن 41، پس از انتشار اعلامیه امام درباره تحریم همه‏پرسی شاه، مردم تهران با تعطیل کردن بازار، در خیابان‏ها به تظاهرات پرداختند. در اوج تظاهرات، سخنان تند انتقادآمیزی علیه دولت توسط حجت‏ الاسلام شیخ محمدتقی فلسفی ایراد گردید که به حضور پلیس و درگیری با مردم انجامید. در قم نیز بازار تعطیل شد و روحانیان و مردم مسلمان این شهر، بر ضد لوایح شش گانه شاه به تظاهرات پرداختند.

1357 ش - شاه و فرح مصر را ترک کردند و به سوی مراکش پرواز کردند.

1991 - ارتش عراق در جریان جنگ با آمریکا بر سر کویت باردیگر به سوی شهر تل اویو در اسراییل موشک فرستاد.

زادروزها

    1263 - ابن تیمیه، دانشمند و متکلم ترک (م. 1328)
    1552 - والتر رالی، نجیب‌زاده، نویسنده، شاعر، سرباز، درباری، جاسوس و کاشف انگلیسی (م. 1618)
    1561 - فرانسیس بیکن، فیلسوف انگلیسی (م. 1626)

لرد بایرون

    1729 - گوتهولد افرایم لسینگ، فیلسوف و نویسنده آلمانی (م. 1781)
    1788 - لرد بایرون، نویسنده انگلیسی (م. 1824)
    1891 - آنتونیو گرامشی، فیلسوف و سیاستمدار ایتالیایی (م. 1937)
    1908 - لو لانداو، فیزیک‌دان روس، برنده جایزه نوبل فیزیک (م. 1968)
    1909 - او تانت، دیپلمات میانماری و سومین دبیرکل سازمان ملل متحد (م. 1974)

او تانت

    1920 - آلف رمزی، فوتبالیست و مدیر انگلیسی (م. 1999)
    1936 - آلن هیگر، شیمی‌دان آمریکایی، برنده جایزه نوبل شیمی
    1940 - جان هارت، بازیگر آمریکایی.

خسرو گلسرخی

    1944 - خسرو گلسرخی، نویسنده، روزنامه‌نگار و فعال ایرانی (م. 1974)
    1953 - جیم جارموش، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس آمریکایی
    1955 - تامس دیوید جونز، فضانورد آمریکایی
    1962 - سیروس قایقران، فوتبالیست ایرانی (م. 1998)

جیم جارموش

    1972 - گابریل مچ، بازیگر آمریکایی
    1977 - هیدتوشی ناکاتا، فوتبالیست ژاپنی
    1981 - ویلا فورد، خواننده، شاعر و بازیگر آمریکایی

سیروس قایقران

مرگ‌ها

    1666 - شاه جهان، امپراتور گورکانیان (ت. 1592)
    1901 - ملکه ویکتوریا بریتانیا (ت. 1819)
    1922 - بندیکت پانزدهم، پاپ (ت. 1854)

ملکه ویکتوریا

1968 - دوک کاهاناموکو، شناگران آمریکایی (ت. 190)
1973 - لیندون بی. جانسون، سیاستمدار آمریکایی، 36مین رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا (ت. 1908)

لیندون بی. جانسون

    1993 - کوبو آبه، نمایش‌نامه‌نویس و عکاس ژاپنی (ت. 1924)
    2000 - آن ابر، نویسنده و شاعر کانادایی (ت. 1916)
    2008 - هیت لجر، بازیگر و کارگردان استرالیایی (ت. 1979)
    2010 - جین سیمونز، بازیگر انگلیسی-آمریکایی (ت. 1929)

هیت لجر

1 بهمن - 21 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

شنبه 93/11/4 , 1:8 ع

داریوش آریا

نظر

1 بهمن - 21 ژانویه؛ در تاریخ چه گذشت؟

رویدادها:

هزار و 756 سال پیش ارتش ایران از جنگ افزار شیمیایی استفاده کرد

گزارش جامع همراه با عکس و ویدئو درباره نخستین بکارگیری گاز خفه کننده و سلاح شیمیایی در جنگ که یکم ژانویه 2009 در نشست انستیتوی باستان شناسی آمریکا در شهر فیلادلفیا مطرح شده بود 21 ژانویه آن سال! در رسانه ها انتشار یافت. این گزارش توسط دکتر سایمون جیمز Simon James باستانشناس انگلیسی، همکار موزه بریتانیا و استاد دانشگاه لیسستر Leicester تهیه و ارائه شده بود. وی که دنباله بررسی های دهه های 1920 و 1930 باستان شناسان فرانسوی ـ آمریکایی را در سوریه و ترکیه و بویژه منطقه « دورا ـ اوروپوس» گرفته است ثابت کرده است که ارتش ایران در زمان شاپور یکم ـ شاه ساسانی، درجریان پس گرفتن شهر «دورا» در کنار فرات (واقع در سوریه) که باروی مستحکمی داشت از رومیان، از گاز خفه کننده استفاده کرده بود. به این ترتیب تاریخ استفاده از سلاح شیمیایی به سال 256 میلادی (1756سال پیش باز می گردد) که تاریخ بکارگیری آن را از دوران جنگ جهانی اول نوشته اند. بازپس گیری «دورا» بود که والریانوس امپراتور وقت روم را به جنگ با ایران برانگیخت که در این جنگ که دومین جنگ ایران و روم در زمان شاپور یکم بشمار می رود والریانوس با ژنرالهایش و چهل تا شصت هزار لژیونر اسیر شدند، والریانوس در برابر شاپور یکم یکم زانو زد و امپراتوری روم تحقیر شد. تصویر والریانوس که در برابر شاپور یکم زانو زده است در نقاطی از ایران بر کوه نقش شده است تا ایرانیان نسل های بعد نسبت به وطن خود که چنان قدرت نظامی داشته افتخار و مباهات کنند.

طبق گزارش دکتر جیمز به نشست «ای. آی. ای AIA»، یگانهای مهندسی ارتش ایران برای ورود به دژ «دورا Dura» دست به ساختن تونلهای زیر زمینی زدند و این کار را از داخل چادرهای خود آغاز کردند تا نظامیان رومی متوجه فعالیت آنان نشوند. مقطع این تونلها دو متر در دو متر بود. اتفاقا رومیان نیز همزمان به همین فکر افتاده بودند و ایرانیان هنگامی متوجه این فعالیت آنان شدند که یکی از تونلها پس از 11 متر کنده شدن به تونل رومی ها برخورد کرد. جنگ در تونلهای دو متری با شمشیر و نیزه امکان نداشت و در اینجا بود که مهندسان ارتش ایران یک ماده قابل اشتعال و دودزا و خفه کننده را که از ترکیب قیر (بیتومن ـ نفت خام) و سولفور (گوگرد) ساخته بودند به درون تونل (نقب) منتقل و با پرتاب شعله، آتش زدند و پس از خفه شدن رومی ها و انتقال هوای تازه، از آن طریق وارد دژ شدند و آن را گشودند و بارویش را تخریب کردند که آثار آن باقی مانده است. در بررسی های باستانشناسی دهه 1930 بقایای اجساد 20 لژیونر رومی و جنگ افزارهای آنان در یکی از این تونلها به دست آمد.

تحقیقات تازه دکتر جیمز و آزمایش استخوانهای لژیونرهای رومی در لابراتوار، خفه شدن آنها و نوع گاز خفه کننده را به دست داده است. تسلیحات و آموزش ارتش ایران در جهان باستان در برهه هایی از تاریخ برتر از ملل دیگر بود و بهرام چوبین (ژنرال بنام ایرانی) در جنگ بلخ از نوعی سلاح مشابه راکتهای امروز استفاده کرده بود. با وجود این، بزرگترین جنگ افزار ایرانیان در طول تاریخ، ناسیونالیسم توفنده ایرانی بوده است که بنظر می رسد دارد دوباره زنده می شود.

در این مجموعه؛ تصاویر باقیمانده باروی «دورا»، دکتر جیمز، استخوانهای یک لژیونر رومی به دست آمده در تونل محاصره دورا در سال 256 میلادی و به زانو درآمدن والریانوس امپراتور روم در نوامبر 260 میلادی در برابر شاپور یکم دیده می شود.

1732 - ترس دولت روسیه از نادر شاه افشار

21 ژانویه سال 1732دولت روسیه طبق یادداشتی که در رشت به نماینده دولت ایران تسلیم شد مفاد قرارداد سال 1724 خود با دولت عثمانی را که به امضای پتر یکم و سلطان عثمانی رسیده بود کان لم یکن و بلااثر اعلام داشت. طبق این قرارداد که با ظهور نادر و از ترس او لغو شد، دولتین روسیه و عثمانی با سوء استفاده از ضعف ایران به سبب جنگ داخلی (تصرف اصفهان به دست قندهاری ها ایرانی) توافق کرده بودند که سراسر غرب ایران ــ از گرجستان تا خوزستان ــ به عثمانی و نواحی ساحلی شمال ایران ــ از حاجی طرخان تا استراباد ــ به روسیه تعلق داشته باشد. پتر یکم تزار روسیه چند روز پس از امضای این قرار داد درگذشته بود.

در سال 1724 دولت عثمانی هنگامی که شنید که پتر یکم امپراتور روسیه با 45 هزار سرباز و صدها توپ در حاجی طرخان مستقر شده و قصد راندن به جنوب و رساندن خود به آبهای اصطلاحا گرم اقیانوس هند را دارد که هدف نهایی اوست پیشنهاد انعقاد آن قرارداد را داده بود که میان دو کشور برسر ایران که اوضاع مبهمی داشت درگیری روی ندهد و به علاوه، روسها طمع به غرب ایران نکنند. پتر یکم با این پیشنهاد موافقت کرده بود.

جانشینان پتر پس از اطلاع از ظهور نادر و قلع و قمع قندهاری ها و عقب راندن عثمانی و برکنار کردن طهماسب دوم شاه صفوی، حساب کار خود را کردند و ضمن لغو یکجانبه قراردادی که باعثمانی امضاء کرده بودند از همه دعاوی خود دست برداشتند و دستور بازگشت نیروها را صادر کردند.

باوجود لغو این قرار داد و باز گرداندن نیروها، روسیه در بیرون بردن باقیمانده واحدهای نظامی خود از بادکوبه (باکو) تعلل می ورزید که نادر دو سال بعد عازم داغستان شد و روسها با شنیدن این خبر به واحدهای باقیمانده در دژ بادکوبه دستور تخلیه و بازگشت فوری دادند و شتاب در این کار به قدری زیاد بود که سربازان روس تعدادی از توپهای خود را برجای گذارده بودند.

اسناد آرشیو «سن پترز بورگ» نشان می دهد که به تزار وقت روسیه (جانشین پتر یکم) گزارش کرده بودند که اگر نادر از منطقه دربند قفقاز عبور کند به تصرف روسیه قانع نخواهد شد و تا اروپای مرکزی پیش خواهد راند.

1965 - تیراندازی به حسنعلی منصور نخست وزیر وقت در میدان بهارستان و مرگ او

یکم بهمن 1343 (21 ژانویه 1965) حسنعلی منصور نخست وزیر وقت پس از پیاده شدن از خودرو نخست وزیری در میدان تاریخی بهارستان برای ورود به ساختمان مجلس، هدف سه گوله قرار گرفت و محمد بخارایی کمی پایین تر از مسجد سپهسالار به اتهام تیراندازی به او دستگیر شد. منصور در پیاده رو میدان بهارستان، بلافاصله پس از پیاده شدن از اتومبیل و پیش از ورود به مجلس هدف گلوله قرارگرفته بود. منصور که بر اثر اصابت گلوله مجروح شده بود چهار روز بعد در بیمارستان پارس درگذشت.

چند ساعت پس از انتقال منصور به بیمارستان، شاه امیر عباس هویدا ـ وزیر دارایی کابینه وقت و دوست نزدیک حسنعلی منصور ـ را به ریاست موقت شورای وزیران برگزید که پس از درگذشت نخست وزیر [منصور] جای وی را گرفت و نخست وزیر شد و 13 سال در این سمت باقی بود.

منصور و هویدا ـ زمانی که هویدا وزیر دارایی کابینه او بود

در پی تیر اندازی به منصور، سر لشکر حسن پاکروان رئیس وقت ساواک جای خود را به سپهبد نعمت الله نصیری رئس شهربانی کل کشور داد. [تفصیل این جا به جایی را بانو فاطمه پاکروان بیان داشته که در قسمت تاریخ شفاهی ایران در دانشگاه هاروارد محفوط است].

نخست وزیری منصور ده ماه و چهارده روز طول کشید. از نوشته اصحاب اطلاع چنین بر می آید که یکی از انگیزه های قتل حسنعلی منصور اصرار او به دادن مصونیت قضایی به نظامیان آمریکایی در ایران بود. چند روز پس از درگذشت منصور، شاه شدیدا سیاست انگلستان را به باد انتقاد گرفت. پاره ای از مفسران با توجه به انتقاد شاه از انگلستان حدس زده بودند که ممکن است رقابت پنهانی انگلستان و آمریکا در ایران به ترور حسنعلی منصور انجامیده باشد، زیرا در هواداری منصور از سیاست آمریکا تردید وجود نداشت. همچنین در جامعه ایرانی وقت از دیرزمان این شایعه رواج داشت که دولت لندن از حامیان بازاریان مذهبی است. طراح ترور حسنعلی منصور از این دسته از بازاریان بودند.

هفتاد روز پس از این رویداد، در کاخ مرمر به سوی شاه نیز تیراندازی شد.

علی منصور پدر حسنعلی هم در زمان رضاشاه نخست وزیر ایران بود. وی در شهریور 1320 و در زمانی بسیار حساس کناره گیری [اشغال نظامی ایران] کرده و فروغی که شهرت به دوستی با دولت لندن داشت و میانه خوبی با رضاشاه نداشت برجایش نشسته بود. حسنعلی منصور که موسس حزب ایران نوین بود قبلا دبیری شورای عالی اقتصاد را بر عهده داشت.

1980 - سقوط هواپیما و کشته شدن دختر مصدق

بی نظمی های پس از انقلاب ایران، یک سال پس از سقوط نظام کهن باعث به کوه خوردن یک هواپیمای مسافربر ایران ایر شد و 128 تن از جمله بانو منصوره متین دفتری دختر دکتر مصدق و مادر دکتر هدایت الله متین دفتری ( حقوق دان و موسس جبهه دمکراتیک ملی) کشته شدند.

این سانحه یکم بهمن ماه 1358 (21 ژانویه 1980 آن سال) روی داد. هواپیما که خلبان آن یک انگلیسی بود از مشهد به تهران پرواز می کرد که مسیر پرواز بر فراز ورامین و جنوب تهران است ولی هواپیما در لشکرک ـ شمال تهران ـ به کوههای البرز خورده و منهدم شده بود!. در آن روز و برای چند ساعت، کارکنان مراقبت پرواز (ترافیک هوایی مهرآباد) اعتصاب کرده بودند، رادار فرودگاه هم از کار افتاده بود، هواپیما پیش از ترک مشهد معاینه فنی نشده بود و .... هواپیما از نوع بوئینگ 727 و متعلق به هواپیمایی ملی ایران (هما) بود.

1899 - نخستین اتومبیل «اپل» ساخته شد

21 ژانویه سال 1899 کارخانه «آدام اپل Adam Opel» آلمان نخستین دستگاه اتومبیل ساخت خود به نام «اپل» را به معرض تماشای عمومی گذارد. این کارخانه که در 21 ژانویه سال 1863 در «روسل شایم» آلمان (نزدیک فرانکفورت) تاسیس شده بود قبلا قفل، چرخ خیاطی و دوچرخه تولید می کرد. کمپانی جنرال موتورز آمریکا کارخانه اپل را در سال 1929 به مبلغ 33 میلیون دلار از خانواده آدام اپل (که سالها قبل از آن فوت شده بود) خریداری کرد و با راه اندازی کارخانه «واکسهال» انگلستان به صورت جنرال موتور اروپا درآورد.

آدام اپل Adam Opel

«اپل» در دهه 1970 در ایران مونتاژ می شد و در دو نوع با نام «شورلت ایران» به فروش می رسید!. پس از انقلاب، احتمالا همین نام سبب توقف تولید آن در ایران شد.

1775 - شقّه شدن «پوگاچف» انقلابی معروف روسیه

بیست و یکم ژانویه سال 1775 (طبق تقویم میلادی سابق: دهم ژانویه این سال) «یملیان پوگاچف Yemelyan Ivanovich Pugachev» قزاق انقلابی روسیه، به فرمان تزار وقت در مسکو چهار شقّه شد. وی که از قزاقهای ناحیه «دنDon» بود قبلا سروان ارتش تزار بود و در جنگ با عثمانی و آلمان شرکت کرده بود.

پوگاچف در قفس آهنین

پوگاچف در جریان یک ماموریت داخلی در منطقه ولگاVolga از مشاهده وضعیت رقت برانگیز سرفهای منطقه (کشاورزانی که با مزرعه بفروش می رسیدند و به نوعی «برده» بودند) و نیز نبودن قانون و ضوابط رعایت حق و انصاف آزرده شد و برضد تزار وقت (کاترین دوم) که پوگاچف تزارها را منشاء ظلم و فساد می دانست دست به قیام زد و در اندک مدتی بیش از ده هزار هوادار مسلح به دست آورد و شهرستان «کازانKazan» را تصرف کرد ولی بعدا از ارتش تزار که به فرماندهی دو ژنرال از دو سوی وی را مورد حمله قرار داده بودند شکست خورد و تنی چند که خودشان را در زمره یاران او جازده بودند تا بلکه به نوایی برسند وی را در 14 سپتامبر 1974 دستگیر و به ژنرالهای تزار تسلیم کردند که در یک قفس آهنین به مسکو منتقل و در اینجا در یک میدان عمومی شقّه شد. پوشکین نویسنده نامدار روس در کتاب «دختر کاپیتان» جزئیات دستگیری و قتل پوگاچف را شرح داده است.

1793 - روزی که لوئی 16 گردن زده شد

ساعت ده و سی دقیقه بامداد 21 ژانویه 1793 لویی شانزدهم پادشاه برکنارشده فرانسه که سه روز پیش از آن در یک دادگاه انقلاب پاریس به جرم خیانت به وطن (دعوت محرمانه از دولت های خارجی برای حمله نظامی به فرانسه و بازگرداندن او به سلطنت)، ولخرجی بدون مجوز از خزانه کشور و دستور تیراندازی به مردم غیر مسلّح که برای ابراز خواست خود اجتماع کرده بودند به اعدام محکوم شده بود در برابر چشمان هزاران پاریسی با گیوتین گردن زده شد و سر او را دقایقی چند در برابر جمعیت گرفتند و جمعیت فریاد زنده باد جمهوری برآورد. لویی 16 پیش از قراردادن گردنش در دستگاه گیوتین، چند جمله خطاب به حاضران (مردم) بیان داشته بود، ولی طبّالان صدای طبلها را آن چنان بلند کردند که جز اطرافیان، کسی متوجه حرفهای او نشد. باوجود مخالفت لویی 16، جّلاد دستهای اورا از پشت بست و گردنش را زیر گیوتین قرار داد.

1340 ش - حمله مزدوران رژیم طاغوت به دانشگاه تهران

اولین اقدامی که پس از روی کارآمدن علی امینی به نخست وزیری، صورت گرفت، اعلام طرح اصلاحات ارضی و محدود کردن مالکیت بود. وی سعی داشت تا با انجام یک سلسله نمایش‏ها و فریب کاری‏ها، ایران را مدتی از انفجار دور داشته و خود را به عنوان دلسوز مردم و علاقه‏مند به روحانیت مطرح سازد. امینی خود را خدمت‏گزار ملت مسلمان و همگام با روحانیت نشان می‏داد؛ برای جلب افکار عمومی به دیدن علما و مراجع قم رفت. وی در اول دی ماه 1340 ش (13 رجب 1381 ق) توانست به بیت امام خمینی(ره) نیز راه پیدا کند ولی با شنیدن مطالبی که امام در زمینه دیکتاتوری و دودمان پهلوی و سلطه آمریکا بیان نمود، از فریب روحانیت ناامید شد. از آن طرف، تصمیم دولت بر اجرای اصلاحات ارضی و تحدید مالکیت، در بین بعضی از طبقات از جمله مالکین، مورد حُسن ظن آنها واقع نشد و تدریجاً در اطراف آن سرو صدا بلند شد و با اتحاد برخی گروه‏ها علیه دولت، امینی از هر طرف مورد حمله قرار گرفت. در روز اول بهمن 1340، از طرف دانش‏آموزان، تظاهراتی صورت گرفت.دانشجویان دانشگاه نیز به حمایت از دانش‏آموزان، دست به تظاهرات زده و در نتیجه بین آنها و پلیس زد و خورد شدیدی در گرفت. در این حادثه در حدود 200 نفر پلیس و دانشجو زخمی شدند و به تأسیسات و آزمایش‏گاه‏های دانشگاه تهران صدمات زیادی وارد آمد. پس از این حادثه، به دستور دولت، دانشگاه تا اطلاع ثانوی که 74 روز طول کشید، تعطیل شد.

1924 - لنین درگذشت

بیست و یکم ژانویه 1924 لنین رهبر انقلاب بلشویکی اکتبر 1917، بنیادگذار روسیه شوروی و طراح سوسیالیسم لنینیستی در پی یک سکته مغزی که قبلا عارض او شده بود، پیش از آن که نظام تازه اش هفت ساله شود درگذشت. سپس وارثان انقلاب بلشویکی روسیه (انقلاب اکتبر 1917)، بدون توجه به وصیتنامه لنین، بر سر قدرت وارد یک جنگ شش ساله با یکدیگر شدند که فاتح این جنگ استالین بود که عقیده به استقرار سوسیالیسم حتی با توسل به خشونت و نیز صدور سوسیالیسم به سایر کشورها داشت. لنین وصیتنامه خودرا به بانویش Naddezhda Krupskaya دیکته کرده بود و خواسته بود که بعد از مرگ او، آن را به دست مقامات مربوط ـ نه، یک نفر ـ برساند. از جمله این وصایا، یکی هم شایسته نبودن استالین برای دبیر کلی حزب کمونیست بود. بانو کروپسکایا (متولد 1869 و متوفی در 1939 و دکتر در آموزش و پروش و از اعضای قدیمی حزب کمونیست) پس از مرگ شوهرش بیوگرافی اورا نوشت. کروپسکایا 5 سال پس از مرگ لنین معاون وزارت آموزش و پرورش شوروی شد.

لنین در روز های آخر عمر

وارثان حتی آن قسمت از وصیتنامه لنین که در کنار مادرش دفن شود نه در یک میدان شهر مسکو و در ساختمانی اختصاصی، و «سن پترزبورگ» را به اسم او به «لنینگراد» تغییر نام ندهند و مقامات دولتی و حزبی همانند مردم معمولی (عوام الناس) زندگی ساده داشته باشند، انتصاب مقامات پس از آزمایشهای سخت و اطمینان از دلسوز بودن و وفاداری به سوسیالیسم صورت گیرد و از تجمل بپرهیزند رعایت نشد. لنین مخالف تداوم انقلاب و تلاش برای گسترش آن به میان سایر ملت ها بود و می گفت که اگر مردم ما راضی باشند و پیشرفت داشته باشند سایر ملل خودشان نظام مارا اقتباس خواهند کرد و لزومی به تحمیل کردن آن نیست. لنین تاکید بر اولوّیت ساخت یک ژورنالیسم ممتاز کرده بود که زیربنای روسیه شوروی باشد و پاسدار وطن و سوسیالیسم که به آن هم توجه نشد و همچنین ایجاد دفاتری در سراسر کشور برای دریافت و رسیدگی به اعتراض ها، شکایات، نظرات و پیشنهادهای مردم و انتخاب اعتراض ها و پیشنهادهای اساسی از میان آنها برای انعکاس و طرح در روزنامه ها. مورخان بی اعتنایی به وصیتنامه لنین و مخصوصا نبود یک ژورنالیسم ممتازرا از عوامل فروپاشی شوروی در 1991 بشمارآورده اند.

1952 - در پی بسته شدن کنسولگری های انگلستان به تصمیم دکتر مصدق در شهرهای ایران ، مردم در سراسر کشور دست به شادمانی زدند و این روز را تعطیل عمومی اعلام کردند، زیرا که خاطرات بدی از مداخله این کنسولگری ها در امور وطن خود به ویژه پس از تقسیم ایران میان روسیه و انگلستان داشتند.

1357 ش - انحلال شورای سلطنت به دنبال استعفای رییس آن در پاریس

سید جلال الدین تهرانی رییس شورای سلطنت، دو روز پس از خروج شاه از ایران به توصیه اعضای شورای سلطنت به ویژه شاپور بختیار، برای ملاقات و مذاکره با امام خمینی عازم پاریس شد. ولی پیام امام مبنی بر غیرقانونی بودن شورای سلطنت، این ملاقات را غیرممکن ساخت. همچنین امام، شرط ملاقات را استعفای کتبی با اعلام این نکته که شورای سلطنت غیرقانونی است، عنوان نمود. سیدجلال الدین تهرانی در این شرایط، در روز اول بهمن ماه 1357 استعفای خود را از ریاست و عضویت این شورا اعلام کرد و آن را غیرقانونی خواند. با استعفای تهرانی، عمر یک هفته‏ای این شورا به پایان رسید و به دنبال آن جمع کثیری از نمایندگان مجلس نیز استعفا نمودند.

سید جلال الدین تهرانی

1357 ش - بختیار در یک پیام تلویزیونی گفت: در صورتی که امام به تهران بیایند موضع نخست وزیری را رها نمی کنم

2002 - جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا ایران ، عراق و کره شمالی را « محور شرارت Axis of Evil»خواند.

زادروزها

    1338 - شارل پنجم، پادشاه فرانسوی (م. 1380)
    1813 - جان سی. فریمونت، افسر، کاشف، سیاستمدار آمریکایی و 5مین فرماندار آریزونا] (م. 1890)
    1829 - اسکار دوم، پادشاه سوئدی (م. 1907)

کریستین دیور

    1848 - هانری دوپارک، آهنگساز فرانسوی (م. 1933)
    1889 - پیتیریم آلکساندروویچ سورکن، جامعه‌شناس آمریکایی روس‌تبار (م. 1968)
    1901 - ریکاردو زامورا، فوتبالیست اسپانیایی (م. 1978)
    1905 - کریستین دیور، طراح مد فرانسوی و موسس کریستین دیور اس.آ. (م. 1957)
    1922 - پل اسکوفیلد، بازیگر انگلیسی (م. 2008)
    1924 - بنی هیل، کمدین انگلیسی (م. 1992)
    1928 - جین شارپ، دانشمند و سیاستمدار آمریکایی
    1937 - نوشیروان کیهانی‌زاده، روزنامه‌نگار و تاریخ‌دان ایرانی-آمریکایی

نوشیروان کیهانی‌زاده

    1941 - پلاسیدو دومینگو، رهبر ارکستر و خوانند? تنور اسپانیایی
    1953 - پل آلن، تاجر و نیکوکار آمریکایی ، از موسسان مایکروسافت
    1955 - جف کونز، مجسمه‌ساز آمریکایی
    1956 - جینا دیویس، بازیگر آمریکایی
    1976 - اما بانتون، خواننده، شاعر و آهنگساز انگلیسی (اسپایس گرلز)
    1977 - فیل نویل، فوتبالیست انگلیسی
    1977 - جری ترینور، بازیگر آمریکایی
    1981 - ایزابلا میکو، مدل و بازیگر هلندی

اما بانتون

    1982 - زیمون رولفس، فوتبالیست آلمانی
    1983 - ماریس اوئلت، مدل و کشتی‌گیر کانادایی
    1988 - ونسا هسلر، مدل ایتالیایی-آمریکایی
    1989 - هنریخ مخیتاریان، فوتبالیست آمریکایی

تقی ظهوری

   1291 - تقی ظهوری، هنرپیشه
    1323 - محمد محمدی اشتهاردی، مفسر قرآن، نویسنده و محقق ایرانی.
    1323 - بهزاد فراهانی، بازیگر و فیلمنامه‌نویس ایرانی

بهزاد فراهانی

1341 - سیروس قایقران، فوتبالیست و کاپیتان تیم ملی فوتبال ایران
1363 - احسان حدادی، پرتابگر دیسک ایرانی

احسان حدادی

مرگ‌ها

    1118 - پاسکال دوم، پاپ
    1519 - واسکو نونیس د بالبوا، کاشف اسپانیایی (ت. 1475)
    1774 - مصطفی سوم، سلطان عثمانی (ت. 1717)

پاسکال دوم

    1775 - یملیان پوگاچوف، یاغی روس (ت. 1742)
    1793 - لوئی شانزدهم، پادشاه فرانسوی (ت. 174)
    1924 - ولادیمیر لنین، نظریه‌پرداز و سیاستمدار روس (ت. 1870)
    1926 - کامیلو گولگی، فیزیکدان ایتالیایی و برنده جایزه نوبل فیزیولوژی و پزشکی (ت. 1843)

جرج اورول

    1928 - جورج واشنگتن گوتالس، مهندس و افسر آمریکایی (ت. 1858)
    1938 - ژرژ ملی‌یس، کارگردان فرانسوی (ت. 1861)
    1950 - جرج اورول، نویسنده و روزنامه‌نگار هندی-فرانسوی (ت. 1903)
    1959 - سیسیل ب دومیل، کارگردان آمریکایی (ت. 1881)
    1961 - بلز ساندرار، شاعر و نویسنده سوئیسی (ت. 1887)

پگی لی

    1994 - باسل اسد، افسر سوری (ت. 1962)
    2002 - پگی لی، خواننده، شاعر و بازیگر آمریکایی (ت. 1920)
    2013 - آلدن دبلیو کلوزن، بانکدار آمریکایی (ت. 1923)
    2013 - مایکل وینر، کارگردان و تهیه‌کننده آمریکایی (ت. 1935)

نظام وفا

    1312 - عارف قزوینی، شاعر
    1343 - حسنعلی منصور، نخست وزیر محمدرضا پهلوی
    1343 - نظام وفا، شاعر معاصر ایرانی
    1353 - محمد قریب، پزشک پیشگام

محمد قریب

→قبل بعد←